Sahn-ı Seman'dan Darülfünun'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası" sempozyumumuz başladı

Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi'nde gerçekleşen sempozyumun açılış programında konuşan Zeytinburnu Belediye Başkanı Murat Aydın, "Öncelikle Rabbime şükrediyorum, böylesine anlamlı bir konuda bizlere çalışma imkânını bahşetti" dedi. Belediye olarak "onurlu bir çalışmanın" paydaşı olmaktan memnuniyet duyduğunu dile getiren Başkan Aydın, şöyle konuştu: "Sempozyumla hem bir konuya dikkat çekmiş oluyoruz hem de ben de bireysel olarak bilgilenmiş oluyorum. İslam medeniyetinin gelişmesinde çok büyük katkısı olan Osmanlı Devleti 'Bu işi nasıl başardı?' sorusuna cevap bulma imkânı ortaya çıkıyor. Bu soru önemli bir soru ve nasıl başarıldığı konusundaki kafamızdaki soru işaretlerine cevap bulma imkanını bu sempozyum sağlamış olacak." - Ak: "16. Yüzyıl siyasi, kültürel ve bilimsel alanlarda Osmanlı Devleti'nin zirvesi kabul edilir" Açılışta konuşan İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Osmanlı Devleti'nin tarihin gördüğü "son cihanşümul" devlet olduğuna dikkati çekerek, "Çeşitli dinlere, kültürlere ve ilim geleneklerine yüzyıllarca ev sahipliği yapan mirasını nasıl, hangi yönlerden ve ne derecede beslediği akademik ilgiyi fazlasıyla hak ediyor" değerlendirmesinde bulundu. Rektör Ak, son yıllarda Osmanlı düşünce geleneği üzerine yapılan akademik çalışmalara bakıldığında, Osmanlı toplumunun bir bilim ve düşünce toplumu olduğunun gözlendiğini söyledi. Sempozyumda 16. yüzyılın konuşulacağına işaret eden Rektör Ak, şunları kaydetti: "16. Yüzyıl siyasi, kültürel ve bilimsel alanlarda Osmanlı Devleti'nin zirvesi kabul edilir. Bu dönemde Osmanlı topraklarında yaşayan ilim adamları kendinden önce gelen ilim ve fikir geleneğini temsil etmekle beraber bu geleneğe köklü katkılar yapmıştır. Kısacası bu yüzyılda büyük bir düşünsel mirasın devamı olan, aynı zamanda özgün birçok eser kaleme alınmıştır." Rektör Ak, sempozyuma destek veren Başkan Murat Aydın'a ve sempozyumun düzenleme kurulu üyelerine teşekkür etti. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mürteza Bedir, Osmanlı araştırmalarının son yıllarda belirli bir mesafe katettiğine değinerek, "Osmanlı ilim ve kültür hayatını ve dolayısıyla Osmanlı medreselerinin mirasını anlama hedefine dönük bu sempozyumun ilkini geçtiğimiz yıl gerçekleştirdik" ifadelerini kullandı. Dekan Bedir, "İstanbul'un Fethinden Süleymaniye medreselerinin kuruluşuna kadar" alt başlığı ile düzenlenen ikinci sempozyumun, Osmanlı Devleti'nin en parlak yüzyılı olan 16. yüzyıla eğileceğine vurgu yaptı. Sempozyumda birçok alimin konuşulacağını belirten Dekan Bedir, şunları söyledi: 'Süleymaniye medreseleri, Kanuni, Kemal Paşazade, Ebussuud Efendi, Gelibolulu Mustafa Ali, Takköprizade, Kefevi, Kınalızade, Fuzuli, Baki, Takiyyüddin gibi büyük şahsiyet ve kurumların yüzyılını anlamak için bir toplantının yetmeyeceğini biliyoruz ama bu muhteşem yüzyılın entelektüel veçhesine bir nebze ışık tutabilirsek ne mutlu bize." Düzenleme kurulu üyesi Prof. Dr. Ekrem Demirli de, sempozyumun hayırlara vesile olmasını temenni ederek, "Osmanlı düşünce, ilim hayatı ve Osmanlı'daki kurumlar, eserler, yetişen âlimlerle ilgili bu sempozyumları tertip ediyoruz" şeklinde konuştu. - Demirli: "Sempozyum önümüzdeki yıllarda da devam edecek" Prof. Dr. Demirli, sempozyumun ilkinin kitap olarak yayımlandığına vurgu yaparak, şöyle devam etti: "Geçen yıl teknik olarak bir takım güçlükler yaşadık ve bu tecrübemizi dikkate alarak olayın fiziksel yönüyle güç kaybetmemeye karar verdik. Zeytinburnu Belediyesi de bu konuda bize destek verdi ve gerçekten bizim için çok kolay bir çalışma oldu. Biz meselenin sadece akademik yönüyle ilgilendik, gerisini Zeytinburnu Belediye başkanımız ve mesai arkadaşları özveriyle sahiplendiler." Sempozyumun 17. ve 18. yüzyıllarla planlanarak önümüzdeki yıllarda devam edeceğini söyleyen Prof. Dr. Demirli, sempozyumda 30 akademisyenin tebliğ sunacağına dikkati çekti. - "Osmanlı Düşüncesini Anlamak Paneli" Sempozyum açılışının ardından İstanbul Üniversitesi Rektörü Mahmut Ak'ın yönetiminde gerçekleşen "Osmanlı Düşüncesini Anlamak" panelinde, Prof. Dr. Ömer Mahir Alper, Prof. Dr. Şükrü Özen, Doç. Dr. Ömer Türker ve Dr. Himmet Taşkömür konuya ilişkin tebliğlerini sundu. "Osmanlı Düşüncesini Anlamak" başlıklı açılış panelinin ilk konuşmacısı Prof. Dr. Ömer Mahir, İslam âlimi Kemal Paşazade hakkında konuştu. Kemal Paşazade'nin felsefi yönüne işaret eden mahir, "Kemal Paşazade'nin, İbni Sina'nın metinlerini sıklıkla iktibas ettiğini, kullandığını görüyoruz" dedi. "Kemal Paşazade, gerek aldığı eğitim gerek yetiştirdiği öğrenciler vasıtası ile önemli bir sürekliliği bir yandan sağlarken, bir yandan da hakikaten yepyeni teoriler görüşler kavram dağıtıyor" diyen Mahir, sözlerini şöyle tamamladı: "Özellikle, bu kadar ayrıntılı konularda bu kadar çok sayıda metinler kaleme alması ve bunların içerisinde dediğim gibi gerek kavram gerek problem, gerekse bir teori olarak, sentezci bir tavır içerisinde olduğunu ve köklü bir eleştiri geleneği devam ettirdiğini ya da başlattığını söyleyebiliriz." Doç. Dr. Ömer Türker de, "16. yy aslında kendi başına bir dönem olmaktan ziyade, 14 ve 15. yüzyıl ile beraber değerlendirilmesi gerekir ve 11 ve 13. yüzyıl arasındaki dönemin neticesi olan yüzyıldır" diyerek 16. yüzyılın hangi şekilde ele alınması gerektiğini ifade etti. Dr. Himmet Taşkömür de, 16. yüzyılda fetvaların, kadı kayıtlarının ve Osmanlı hukuki düzeninin toplumu nasıl yansıttığını ve kullanılan dili ele aldı. Osmanlı Türkçesi metinlerle konuya örnekler veren Dr. Taşkömür, şunları söyledi: "Burada vermiş olduğum metinler hem söylemsel hem siyasal düzenin bakış açılarını temsil ediyor. Böyle geniş bir hukuki ilişkiler ağının ve bunların materyalize ediliş biçimlerinin ipuçlarını bize veriyor. Bütün bu meselelerde keskin bir materyal vaka ile yüzyüzelik ve karar verme kategorize etme tasvip etme, sınıflama ve hukuki olan ile olmayanın sınırlarını belirleme çabasına şahit oluyoruz." Sempozyumun ilk günü, Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu başkanlığında "16. Yüzyılda Osmanlı'da Bilim", Prof. Dr. Raşit Küçük başkanlığında "Tefsir-Hadis", Prof. Dr. İbrahim Kafi Dönmez başkanlığında "Fıkıh", Prof. Dr. Abdurrahman Özdemir Başkanlığında "Dilbilimleri" ve Doç. Dr. Ömer Türker başkanlığında "Tarih-Eğitim" başlıklı oturumlarla devam ediyor. Sempozyumun yarınki oturumlarında ise, Prof. Dr. İsmail Kara başkanlığında "Kelam-Felsefe", Prof. Dr. Erol Özvar başkanlığında "Tarih-Eğitim" ve Dr. Himmet Taşkömür başkanlığında "Tarih-Hukuk" oturumları düzenlenecek.