article/header_images/6f9229a9854541949c30adc649626ab8.pngarticle/featured_images/b64ee0cf66674ffb9b7fd51db1889270.png

Yusuf Turan Günaydın Haziran Ayı Kitaphane Söyleşileri Programında, Anadolu Matbaalarında Kullanılan “Tipo” Tekniğinden Bahsetti

03 Haziran 2021
youtube-icon

Yusuf Turan Günaydın, 3 Haziran’da gerçekleşen Kitaphane Söyleşileri programında, Anadolu matbaalarında kullanılan “tipo” tekniğini ve bu teknikle basılmış kitapları ve özelliklerini, örnekleriyle anlattı.

Taşrada Basılan Kitaplar ve Tipo Tekniği

Yusuf Turan Günaydın, bilgisayarlı matbaacılığın 1990’ların sonlarına kadar taşrada çok yaygın olmadığını söyledi. “İstanbul, Ankara, İzmir, Erzurum, Adana gibi büyük şehirlerde ise bilgisayarlı matbaacılık yaygındı. Bunlar dışındaki yerlerde matbaacılık nasıl yapılıyordu? Taşrada basım nasıl yapılıyordu? Bu sorulara cevap vermek için Anadolu’da kullanılan basım tekniklerinin neler olduğunu araştırmak gerekiyor. Anadolu matbaalarında yaygın olarak kullanılan basım tekniği “tipo” idi. Tipo, matbaacılık dilinde kurşundan harfler ve bu harflerin konulduğu kasalardan bahsetmeyi gerektiriyor. İçinde kurşun harflerin yer aldığı kasalar, kavalet denilen bir mekanizmaya geçiriliyor. Kavalette hangi punto ile basım yapılacaksa o boyuttaki harflerin bulunduğu kasa çekiliyor. Yani harflerin büyüklüklerine göre kasadaki yerleri farklı oluyor. Dizgi yapmayı bilen bir dizgici, harfleri kumpas denilen alete diziyor. Kumpas genişliği ayarlanabilen bir alettir. Genişlik ayarınızı yapar ve ona göre harflerinizi dizersiniz. Kumpasa harfler dizilmeye başlandığında dikkat edilmesi gereken şey alt alta dizilecek bütün satırların aynı hizada olmasıdır. Dizgiler kali denilen tablanın üzerine diziliyor. Hazırlanan sistem harflerin basılacağı genişliğe göre ayarlanıyor ve o ebatta baskıya ulaşılıyor.”

Günaydın, tipo tekniğini kullanmanın getirdiği zorlukları zikretti. “Kurşun harfler ister istemez yıpranıyor. Harflerle bir sayfayı bastıktan sonra tekrar kasalardaki yerlerine dağıtmanız gerekiyor. Harfler doğru yerlerine dağıtılmalı ki bir sonraki sayfa basılabilsin. Harflerle oluşturulan kalıplar temizlendikten sonra kasalardaki yerlerine dağıtılır. Defalarca kullanılarak yıpranan harfler zaman zaman yenilenmelidir. Bu teknikle basılan kitapların kapakları tek renktir ve kartona baskı yapılır. Resim kullanma imkânı var fakat resmi de siyah ve beyaz olarak basabiliyorsunuz.”

Entertip Usulü Basım Tekniği

Günaydın, taşrada kullanılan tipo usulü yanında şehirlerde yaygın olarak kullanılan entertip tekniğinden de bahsetti. “Büyük şehirlerde dizgi kurşun harflerin tek tek dizilmesiyle yapılmıyordu. Tipo usulünün daha üst tekniği olan “entertip” denilen makine yaygındı. Devasa bir daktilo düşünün, bu daktilonun bir potası var. Bu potada kurşun harfleri oluşturan madenlerin karışımı sıvı olarak mevcut. Daktilonun tuşlarına basar gibi entertipin tuşlarına basılıyor. Sıvı haldeki kurşun, üzerine basılan harfe bürünüyor. Bir satır boyunca dizilmiş olan harfler, makinenin içinden çıkıyor. Buna “entertip” deniyor. Entertip kullanıldığı zaman elinize kurşun değmediği için büyük kolaylık çünkü eliniz yanmıyor. Pratik olmadığı için entertip taşrada kullanılmıyor. Taşrada az kitap basıldığı için buna uygun tekniğin kullanılması gerekiyor.”

Etkinlikleri Pdf Olarak İndir

Seçmiş olduğunuz ay ile ilgili tüm etkinlikleri katalogdan görebilirsiniz

Aralık 2024 Ayı
Broşürü

Hemen İndir

Sıralama Seçenekleri

2024 - 2025 Kültür Ve Sanat Kursları

Zeytinburnun'nda Ramazan 2024

Karne Festivali 2024

Kültür Sanat Kursları 2023 - 2024

3. ON5SIFIR7 FİLM HAFTASI

Mayıs - Haziran 2023

Zeytinburnun'nda Ramazan 2023

Kültür Sanat Kursları 2022-2023

Kültür Sanat Kursları 2021-2022

Mayıs - Haziran 2022

Mayıs - Haziran 2021

Kültür Sanat Kursları 2020-2021

Kültür Sanat Kursları 2019-2020

Kültür Sanat Kursları 2018-2019

Kültür Sanat Kursları 2017-2018

Kültür Sanat Kursları 2016-2017

Kültür Sanat Kursları 2015-2016

Kültür Sanat Kursları 2014-2015

Toprakla Şiir Yazmak

Mevlana’nın Aşk Çağrısı

Sıralama Seçenekleri

ELİSA ZONARO'NUN İSTANBUL'U

“O AĞAÇ” Mehmed Özçay Fotoğraf Sergisi

İnsanlığın Evrensel Yıkımı - Filistin Mücadelesi

Resimlerle “15 TEMMUZ” Sergisi

Lalezar - Rauf Tuncer

Geleceğin Ustaları 10

Fahreddin Paşa Medine Müdafii

Artı'k Sanat - Metin Aşoğlu

Yıl Sonu Kataloğu 2022 - 2023

Yıl Sonu Kataloğu 2021 - 2022

Yıl Sonu Kataloğu 2020 - 2021

ZKS Kültür Sanat Yıllığı 2023

Edebiyat ve Milli Mücadele Sempozyumu

“Yâ Şehr-i Ramazan” Hat Sergisi

Derin Yüzey - İlhan Aydan

Yeldeğirmenlerine Karşı - M. Zahit Büyükişliyen

Mohammed Imad Sergisi

Asker ve Ressam - Mehmet Ali Laga

Fevzi Karakoç - At'a Senfoni

Geleceğin Şifreleri - Hüsamettin Koçan

Mükemmel Boşluk - Hakan Şarkdemir Resim Sergisi

Formreform - İsmet Yedikardeş Retrospektifi

Hattat Mustafa Halim Özyazıcı

Kitaplar ve Kağıtlar

10 Yılda Yarışma Fotoğrafları Seçkisi

Mebus ve Şair Mehmet Âkif Ersoy

Zeytinburnu'nun 50 Yılı

Kültür ve Sanat Hayatımızda Ebüzziya Ailesi

Eski Evler ve Sokaklar

Medeniyetler Kapısı Mardin

Sanat ve Yaşamın İzinde

Şehre Tarih Düşmek

İrem Minyatür Sergisi

Sübhan Tespih Sergisi

Afrika’da Alınteri

Hakimiyet-i Milliye Timsali Bayrak

Gölgenin Tasarımı

Tophane İşi Lülecilik

Yerler ve Gökler Minyatür Sergisi

Katman Kat-ı Sergisi

Kültürel Semboller

Harflerin İzinde Hat Sergisi

Geleneğe Çağdaş Yorumlar

Bizde ve Dünyada Madalya Heykeltıraşlığı

Uluslararası Cam ve Kağıt Sanatları Sergisi

Geçmişten Günümüze Neyzen Emin Dede

Hayattan İzler Resim Sergisi

Ebruda İstanbul Düşleri Sergisi

Taner Alakuş ve Öğrencileri Minyatür Sergisi

Altın Laleler Ebru Sergisi

Sıralama Seçenekleri

ELİSA ZONARO'NUN İSTANBUL'U

“O AĞAÇ” Mehmed Özçay Fotoğraf Sergisi

İnsanlığın Evrensel Yıkımı - Filistin Mücadelesi

2024 - 2025 Kültür Ve Sanat Kursları

Resimlerle “15 TEMMUZ” Sergisi

Zeytinburnun'nda Ramazan 2024

Lalezar - Rauf Tuncer

Karne Festivali 2024

Geleceğin Ustaları 10

Fahreddin Paşa Medine Müdafii

Artı'k Sanat - Metin Aşoğlu

Kültür Sanat Kursları 2023 - 2024

Yıl Sonu Kataloğu 2022 - 2023

Yıl Sonu Kataloğu 2021 - 2022

Yıl Sonu Kataloğu 2020 - 2021

ZKS Kültür Sanat Yıllığı 2023

3. ON5SIFIR7 FİLM HAFTASI

Mayıs - Haziran 2023

Edebiyat ve Milli Mücadele Sempozyumu

“Yâ Şehr-i Ramazan” Hat Sergisi

Derin Yüzey - İlhan Aydan

Zeytinburnun'nda Ramazan 2023

Yeldeğirmenlerine Karşı - M. Zahit Büyükişliyen

Mohammed Imad Sergisi

Asker ve Ressam - Mehmet Ali Laga

Fevzi Karakoç - At'a Senfoni

Kültür Sanat Kursları 2022-2023

Kültür Sanat Kursları 2021-2022

Geleceğin Şifreleri - Hüsamettin Koçan

Mayıs - Haziran 2022

Mükemmel Boşluk - Hakan Şarkdemir Resim Sergisi

Formreform - İsmet Yedikardeş Retrospektifi

Hattat Mustafa Halim Özyazıcı

Kitaplar ve Kağıtlar

10 Yılda Yarışma Fotoğrafları Seçkisi

Mayıs - Haziran 2021

Mebus ve Şair Mehmet Âkif Ersoy

Zeytinburnu'nun 50 Yılı

Kültür ve Sanat Hayatımızda Ebüzziya Ailesi

Kültür Sanat Kursları 2020-2021

Eski Evler ve Sokaklar

Medeniyetler Kapısı Mardin

Sanat ve Yaşamın İzinde

Kültür Sanat Kursları 2019-2020

Şehre Tarih Düşmek

Kültür Sanat Kursları 2018-2019

Kültür Sanat Kursları 2017-2018

İrem Minyatür Sergisi

Sübhan Tespih Sergisi

Afrika’da Alınteri

Hakimiyet-i Milliye Timsali Bayrak

Kültür Sanat Kursları 2016-2017

Gölgenin Tasarımı

Tophane İşi Lülecilik

Yerler ve Gökler Minyatür Sergisi

Katman Kat-ı Sergisi

Kültürel Semboller

Kültür Sanat Kursları 2015-2016

Kültür Sanat Kursları 2014-2015

Harflerin İzinde Hat Sergisi

Toprakla Şiir Yazmak

Geleneğe Çağdaş Yorumlar

Mevlana’nın Aşk Çağrısı

Bizde ve Dünyada Madalya Heykeltıraşlığı

Uluslararası Cam ve Kağıt Sanatları Sergisi

Geçmişten Günümüze Neyzen Emin Dede

Hayattan İzler Resim Sergisi

Ebruda İstanbul Düşleri Sergisi

Taner Alakuş ve Öğrencileri Minyatür Sergisi

Altın Laleler Ebru Sergisi

Kapat
zksm
zeytinburnu belediyesi
Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin